Bu Blogda Ara

4 Kasım 2012 Pazar

Paul ELUART - Kısa Yaşam Öyküsü

Paul  ÉLUARD

Paul Éluard, 14 Aralık 1895'de, Paris dolaylarında Saint Denis'de doğdu, 18 Kasım 1952'de Charenton-le-Pont'ta öldü. Asıl adı Emile Paul Grindel'dir. On iki yaşına basınca Paris'e geldi, Ecole Colbert' te okudu. Akciğerlerinden hastalandığı için 1912-1913 yılları arasında İsviçre'de bir sanatoryumda kaldı. Sağlığı düzelince Paris'e döndü.  Birinci Dünya Savaşı'nda cephede önce sağlık personeli sonra piyade olarak görevlendirildi. Yoksunluklarla, acılarla dolu savaş ve askerlik yılları Éluard'ın üzerinde derin izler bıraktı. İlk kitaplarında bu acıları dile getirdi. 1917'de Ödev ve Tasa'yı, 1918'de Barış İçin Şiirler'i yayımladı. Şiirler Le Spectateur dergisinin yönetmeni Jean Paulhan'ın ilgisini çekti. İki genç sanatçı tanıştılar, kısa zamanda arkadaş oldular. Paulhan, onu günün öncü şairleriyle tanıştırdı.  Dada hareketine katıldı. Litterature dergisinde Dadacı şiirler yayımladı;   Dadacılar 1922'de dağıldılar.1924 yılında bir dünya gezisine çıktı; dönüşünde Gerçeküstücü hareketin kurucularından biri oldu.1936 yılından İspanya'ya gitti, İspanya İç Savaşı'nda Cumhuriyetçilerin safında katıldı.1938'de gerçeküstücü hareketle ilişkisini kesti.  İkinci Dünya Savaşı patlayınca Éluard yeniden askere çağrıldı. Fransa, Almanların işgaline uğrayınca, "direniş" hareketine katıldı. Yurdunun kurtuluşu için yiğitçe savaştı. Bu dönemde yazdığı şiirler gizlice elden ele dolaşıyordu. "Hürriyet" şiiri içte bu acı günlerin ürünüdür. 1942 yılından sonra Éluard komünist partisine üye olarak siyasete katıldı, toplumcu görüşlerle birçok şiirler, yazılar yayımladı. 1948 yılında Wroclaw'daki Dünya Barış Kongresi'ne katıldı.

Éluard, çağımızın en önemli Fransız şairlerinden biridir. Çok kısa bir sürede ve sağlam bir tarzda kendi üslubunu bulmuş, ancak çağdaş şiirin çok yönlü etkilerine ya da geleneğe kapalı kalmamıştır. Hümanizm ve kübizm kökenli şiirin yanı sıra, gençliğinde Baudelaire, Nerval ve Alman romantikleriyle ilgilenmiş, Rimbaud ve Lautreamont'a özel bir sevgi duymuştur. Éluard 'ın şiiri, acıyı ve yoksulluğu dayanışmacı bir ruhla aşmak isteyen, derin bir insanlık duygusuyla doludur; birlikteliği ve mutluluğu çabalayan yenilmez bir isteği açığa vurur, gerçek bir dünyada kendini doğrulamak zorunda olan şairi, sonunda siyasal mücadeleye yönlendirir. Éluard, geçirmiş olduğu gelişim süreci boyunca ustaca bir saydamlık ve yalınlık içeren bir şiir diline ulaşmıştır.                                                                         ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER                                                                          


ASIL ADALET
İnsanlarda tek sıcak kanun,
üzümden şarap yapmaları,
kömürden ateş yapmaları,
öpücüklerden insan yapmalarıdır.

İnsanlarda tek zorlu kanun,
savaşlara, yoksulluğa karşı
kendilerini ayakta tutmaları,
ölüme karşı yaşamalarıdır.

İnsanlarda tek güzel kanun,
suyu ışık yapmaları,
düşü gerçek yapmaları,
düşmanı kardeş yapmalarıdır.

Hep var olan kanunlardır bunlar,
bir çocukcağzın tâ yüreğinden başlar,
yayılır, genişler, uzar gider
t"a akla kadar.
Paul ELUART
Çev:A.KADİR


          
HÜRRİYET
Okul defterlerime
Sırama ağaçlara
Kumlar kar üstüne
Yazarım adını

Okunmuş yapraklara
Bembeyaz sayfalara
Taş, kan, kağıt veya  kül
Yazarım adını

Yaldızlı tasvirlere
Toplara tüfeklere
Kralların tacına
Yazarım adını

Ormanlara ve çöle
Yuvalara çiğdeme
Çın çın çocuk sesime
Yazarım adını

En güzel gecelere
Günlerin ak ekmeğine
Nişanlı mevsimlere
Yazarım adını

Gök kırpıntılarıma
Güneş küfü havuza
Ay dirisi göllere
Yazarım adını

Tarlalara ve ufka
Kuşların kanadına
Gölge değirmenine
Yazarım adını

Fecrin her soluğuna
Denize vapurlara
Azgın dağın üstüne
Yazarım adını

Bulutun yosununa
Kasırganın terine
Tatsız kaba yağmura
Yazarım adını

Parlayan şekillere
Renklerin çanlarına
Fizik gerçek üstüne
Yazarım adını

Uyanmış patikaya
Serilip giden yola
Hınca hınç meydanlara
Yazarım adını

Yanan lamba üstüne
Sönen lamba üstüne
Birleşmiş evlerime
Yazarım adını

İki parça meyveye
Odama ve aynaya
Boş kabuk yatağıma
Yazarım adını

Obur köpekçiğime
Dimdik kulaklarına
Acemi pençesine
Yazarım adını

Kapımın eşiğine
Kabıma, kacağıma
İçimdeki aleve
Yazarım adını


Camların oyununa
Uyanık dudaklara
Sükutun ötesine
Yazarım adını

Yıkılmış evlerime
Sönmüş fenerlerime
Derdimin duvarına
Yazarım adını

Arzu duymaz yokluğa
Çırçıplak yalnızlığa
Ölüm basamağına
Yazarım adını

Geri gelen sağlığa
Kaybolan tehlikeye
Hatırasız ümide
Yazarım adını

Bir tek sözün  şevkiyle
Dönüyorum hayata
Senin için doğmuşum
Seni haykırmaya

Hürriyet

Paul ELUART
Çeviri:Melih Cevdet ANDAY-Orhan Veli KANIK ( Şiirin adı Liberte )


      
İSPANYA'DA


Kan rengi bir ağaç varsa İspanya'da
Hürriyet ağacıdır

Susmayan bir ağız varsa İspanya'da
Hürriyeti haykırır

Bir bardak saf şarap varsa İspanya'da
Milletin olmalıdır.
Paul ELUART
Çeviren:Orhan Veli KADIN




KARARTMA


Kapılar tutulmuş neylersin
Neylersin içerde kalmışız
Yollar kesilmiş
Şehir yenilmiş neylersin
Açlıktır başlamış
Elde silah kalmamış neylersin
Neylersin karanlık bastırmış
Sevişmezsin de neylersin.
Paul ELUART


Çeviren : Sabahattin EYÜBOĞLU

ÖLMEMEKTEN ÖLMEK


Gözkapaklarımın üzerinde ayakta duruyor
Ve saçları saçlarımın içinde
Biçimi ellerimin biçiminde
Gözlerinin rengi gözlerimin renginde
Gölgemde yitip gidiyor
Tıpkı bir taş gibi gökyüzünde.

Gözleri var her zaman açık
Ve bir an olsun uyutmaz beni.
Düşeri var apaydınlık
Güneşler buharlaştıran
Güldürür, ağlatır beni ve güldürür
Konuşturur beni söyletmeksizin tek bir söz.
Paul ELUARD     ( Türkçesi : Özdemir İNCE )
      SAATLERİM

İnsan oldum kaya oldum
İnsanda kaya oldum kayada insan
Havada kuş oldum kuşta gökyüzü
Soğukta çiçek, güneşte nehir oldum
Şebnemde parlayan şey
Kardeşçesine yalnız kardeşçesine hür

 
Paul  ÉLUARD

Çeviri: Cahit Sıtkı TARANCI
  
SAVAŞTA ÖLENLER

                                              
Her yer tıklım tıklım ölü   
Acı boğacak beni boğacak beni  
Otlar yalnızlıktan kupkuru  
Ama suçlu ben değilim ben değilim  
Katillerle bir olmadım olmayacağım da  
Özgür kalacağım işte böyle bir başıma  
Ve insanoğluna bundan sonra da  
Ne ölüm dokuncak ne dirim.  
  
    
Paul  ELUARD

Çeviren : A. KADİR / Asım BEZİRCİ
ŞİİR Yavrum bu senin gülüşünün ardında Bütün sevda kelimeleri çırılçığlak Memelerini tutup çıkarıyorlar boynunu Sonra kalçalarını gözbebeklerini Sonra ne varsa okşayış adına Bütün bunları bulup çıkarıyorlar Seni öptüğüm zaman gözlerinden Yalnız sen göresin diye Bu sevda kelimeleri
 
Paul ELUARD

Çeviren : Cemal SÜREYA

ACININ BAŞKENTİ Gözlerinin eğrisi dolanıyor yüreğimi, Bir raks bir dinginlik çemberi Zamanın aylası, gece beşiği ve güvenli, Ve eğer hiçbir şey kalmadıysa aklımda yaşadığımdan Gözlerinin her zaman görmediğindendir beni. Yaprakları günün ve pembe şarabın köpüğü, Rüzgârın sazları, kokulu gülücükler Işık dünyasını saran kanatlar, Gökyüzü ve deniz yüklü gemiler, Gürültü avcıları ve renk kaynakları. Tanların kuluçka yatağından doğan kokular Yıldızların samanı üzerinde yatan Saflığa bağımlı gün gibi tıpkı Dünya da bağımlıdır senin tertemiz gözlerine Ve akar bütün kanım bakışlarında senin.
 
Paul  ÉLUARD

Çeviri : Özdemir İNCE
Yalnız Değilim
Yüklü Dudakların tüyden hafif yemişleriyle Giyimli Binbir değişik çiçekle Anlı şanlı Kollarında güneşin Mutlu Bir tanıdık kuşla Hoşnut Bir damlasıyla yağmurun Güzel Tanyerinin aydınlığınca İçten bağlı Bir bahçenin sözünü ediyorum Düş kuruyorum Seviyorum düpedüz Sen kalktın mı yayılıyor su Sen yattın mı çiçekleniyor su Ta kendisisin suyun yolundan dönen Ta kendisi toprağın kök salan Ne varsa onun üstünde düzen Gürültülerin alanında sessizlikten damlalar Senin yapıtın Türküler söylüyorsun geceyle yoğrulmuş tellerinde Bir gökkuşağının Her yerdesin yokettin tüm yolları Harcıyorsun zamanı Gerçek ateşin sonsuz gençliğine Örter durmadan yenileyerek doğayı Kadın şu yeryüzüne bir beden koydun eşi tıpkı
Seninkinin Benzeyişsin sen PAUL ELUARD